Xuất phát từ nhận thức đúng đắn, đầy đủ và sâu sắc tầm quan trọng của công tác kiểm tra nói chung, nhất là kiểm tra tổ chức đảng cấp dưới và đảng viên khi có dấu hiệu vi phạm nhằm giữ nghiêm kỷ cương, kỷ luật, nâng cao năng lực, sức chiến đấu của Đảng; qua kiểm tra phát huy ưu điểm, ngăn chặn kịp thời những thiếu sót khuyết điểm, không để khuyết điểm trở thành vi phạm, vi phạm của một người thành nhiều người, vi phạm của cá nhân thành vi phạm của tập thể, xem xét xử lý kịp thời tổ chức đảng và đảng viên vi phạm. Theo quy định tại Điều 32 Điều lệ Đảng, Ủy ban Kiểm tra (UBKT) các cấp có 06 nhiệm vụ, trong đó nhiệm vụ trọng tâm, hàng đầu là kiểm tra tổ chức đảng cấp dưới và đảng viên khi có dấu hiệu vi phạm (DHVP). Như vậy, công tác kiểm tra tổ chức đảng cấp dưới và đảng viên khi có DHVP, phải được UBKT các cấp chủ động thực hiện nghiêm minh, chính xác, kịp thời mới đảm bảo được tính giáo dục, tính phòng ngừa chung.

Trong nhiệm kỳ 2015 - 2020, nhiệm vụ của UBKT Huyện ủy hết sức nặng nề, mặc dù, ngay từ đầu nhiệm kỳ 01 đồng chí Phó Chủ nhiệm tăng cường cơ sở, trong khi chỉ tiêu, nhiệm vụ hằng năm được UBKT Tỉnh ủy và cấp ủy giao với số lượng lớn, song được sự quan tâm chỉ đạo thường xuyên của Ban Thường vụ Huyện ủy, mà trực tiếp là Thường trực Huyện ủy, sự chỉ đạo về nghiệp vụ của UBKT Tỉnh ủy, sự nỗ lực cố gắng của các cá nhân, UBKT Huyện ủy đã hoàn thành và hoàn thành vượt mức, xuất sắc có chất lượng kế hoạch đã đề ra.

Kết quả, từ nhiều kênh thông tin khác nhau, như: thông qua hoạt động theo chức năng của UBKT, qua thực hiện tiếp công dân của Hội đồng tiếp dân và của đồng chí Bí thư Huyện ủy, qua hội nghị tiếp xúc cử tri, qua công tác tự phê bình và phê bình của tổ chức đảng và đảng viên, qua tố cáo, khiếu nại, phản ánh kiến nghị, phản ánh của các phương tiện thông tin đại chúng..., UBKT Huyện ủy tập trung nắm tình hình, đã phát hiện và tiến hành kiểm tra khi có DHVP 09 tổ chức đảng cấp dưới (đạt 113% chỉ tiêu được giao, bằng 100% so với nhiệm kỳ 2010-2015);  kiểm tra 30 đảng viên, trong đó có 01 Huyện ủy viên (đạt 300% chỉ tiêu được UBKT Tỉnh ủy giao, tăng 06 đảng viên, bằng 125% so với nhiệm kỳ 2010-2015.

Nội dung kiểm tra: Việc chấp hành nghị quyết, chỉ thị, quy định, kết luận của Đảng; việc thực hiện quy chế làm việc; chấp hành nguyên tắc tập trung, dân chủ; giữ gìn phẩm chất, đạo đức, lối sống; chấp hành các quy định của Nhà nước trong một số lĩnh vực; việc chấp hành quy định của cơ quan trong thực hiện chức trách, nhiệm vụ được giao...

Kết quả kiểm tra đã kết luận: có 07 tổ chức đảng có vi phạm, nhưng chưa đến mức thi hành kỷ luật; 02 tổ chức đảng có vi phạm đến mức phải thi hành kỷ luật, Ủy ban Kiểm tra Huyện ủy đã tham mưu cho Ban Thường vụ Huyện ủy thực hiện quy trình xử lý, thi hành kỷ luật bằng hình thức khiển trách. Qua kiểm tra kết luận tất cả đảng viên được kiểm tra (30 đồng chí) đều có vi phạm, trong đó có 22 đảng viên vi phạm đến mức phải áp dụng hình thức xử lý kỷ luật (trong đó có 01 Huyện ủy viên), chiếm tỷ lệ 64,7% số đảng viên vi phạm; đã thi hành kỷ luật 22 đồng chí, bằng hình thức khiển trách 15 trường hợp; cảnh cáo 07 trường hợp. Từ đó, góp phần giáo dục, ngăn ngừa vi phạm của tổ chức đảng, cán bộ, đảng viên, giữ nghiêm kỷ cương, kỷ luật, nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức đảng và đảng viên.

 Trong quá trình thực hiện nhiệm vụ kiểm tra khi có DHVP đối với tổ chức đảng và đảng viên, UBKT Huyện ủy chấp hành và tuân thủ triệt để các quy trình, thủ tục, nguyên tắc của UBKT Trung ương đã hướng dẫn cũng như bảo đảm tính công khai, dân chủ, khách quan và phải tuân theo những quy định của Đảng, cũng như pháp luật của Nhà nước, tuyệt đối không sử dụng biện pháp bất ngờ, bí mật.

Thông qua kiểm tra khi có DHVP, UBKT Huyện ủy đã chỉ ra những thiếu sót, tồn tại của các tổ chức đảng và đảng viên trong quá trình thực hiện nhiệm vụ được giao, để kịp thời chấn chỉnh, khắc phục sửa chữa. Đồng thời cương quyết xử lý nghiêm những hành vi vi phạm theo đúng tính chất mức độ, hậu quả, nhằm  “thúc đẩy, giáo dục đảng viên và cán bộ làm tròn nhiệm vụ đối với Đảng, đối với Nhà nước, làm gương mẫu tốt cho nhân dân. Do đó, mà góp phần vào việc củng cố Đảng về tư tưởng, về tổ chức”, không ngừng nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng.

Bên cạnh những kết quả đạt được, chúng tôi nhận thấy, công tác kiểm tra khi có DHVP đối với tổ chức đảng và đảng viên trong Đảng bộ huyện nhiệm kỳ 2015 - 2020, vẫn còn một số tồn tại, hạn chế, đó là:

- Việc nắm bắt, phân tích thông tin để phát hiện DHVP còn hạn chế, nên mới chỉ dừng lại ở chỉ tiêu thi đua do UBKT Tỉnh ủy phát động đối với kiểm tra khi có DHVP đối với tổ chức đảng cấp dưới.

- Một số cuộc kiểm tra, việc thẩm tra, xác minh, thu thập chứng cứ chưa thực sự đảm bảo chặt chẽ, do vậy chất lượng còn hạn chế.

Từ những kết quả đạt được và những hạn chế trong việc thực hiện nhiệm vụ kiểm tra khi có DHVP đối với tổ chức đảng cấp dưới và đảng viên, UBKT Huyện ủy Di Linh rút ra một số bài học kinh nghiệm sau:

Một là, Kiểm tra khi có DHVP đối với tổ chức đảng cấp dưới và đảng viên phải được UBKT xác định là nhiệm vụ trọng tâm, thường xuyên. Trước hết, UBKT phải phân công các ủy viên phụ trách địa bàn, lĩnh vực. Khi thực hiện nhiệm vụ, các thành viên trong đoàn một mặt phải làm tốt công tác tư tưởng, tạo niềm tin cho đối tượng được kiểm tra và các cá nhân có liên quan để họ nêu cao trách nhiệm trong việc cộng tác, cung cấp thông tin, chứng cứ phục vụ cho việc kiểm tra. Mặt khác, xác định rõ trách nhiệm, bản lĩnh kiểm tra, không để tình trạng nể nang, né tránh, không có vùng cấm, không có ngoại lệ. Song song với với bám sát chức năng, nhiệm vụ theo quy định của Điều lệ Đảng, UBKT phải tranh thủ sự lãnh đạo, sự đồng tình ủng hộ của cấp ủy, Ban Thường vụ, Thường trực cấp ủy đối với công tác kiểm tra khi có DHVP đối với tổ chức đảng cấp dưới và đảng viên.

Hai là, Cán bộ kiểm tra phải có bản lĩnh vững vàng, tinh thông về nghiệp vụ, am hiểu nhiều lĩnh vực, phải chủ động, thường xuyên, kịp thời nắm bắt tình hình cơ sở, thông qua nhiều kênh thông tin khác nhau, khi xác định có DHVP thì tham mưu cho lãnh đạo UBKT xem xét, quyết định kiểm tra tổ chức đảng cấp dưới, đảng viên khi có DHVP. Khi đó tổ chức kiểm tra sẽ đạt được mục đích, yêu cầu đề ra, tránh “mất uy” cho UBKT trước đối tượng kiểm tra. Đặc biệt, phải làm tốt công tác tư tưởng đối với đối tượng được kiểm tra để giải thích, động viên, thuyết phục tự giác nhận khuyết điểm, sai phạm.

Ba là, Quá trình kiểm tra tổ chức đảng cấp dưới và đảng viên khi có DHVP cần thực hiện tốt công tác tư tưởng, công tác dân vận, làm cho đối tượng nhận thức rõ kiểm tra khi có DHVP không có nghĩa là đã vi phạm, do vậy cần chủ động kiểm tra để kịp thời phát hiện, khi đó mới có tính phòng ngừa, ngăn chặn, giáo dục, trong khi kiểm tra tránh tình trạng áp đặt, định kiến với đối tượng kiểm tra và có tư tưởng khi đã kiểm tra là phải xử lý, do vậy, gây tâm lý không tốt, ác cảm cho đối tượng được kiểm tra.

Bốn là, Đối với các trường hợp qua kiểm tra có vi phạm đến mức phải áp dụng hình thức xử lý kỷ luật, thuộc thẩm quyền thi hành kỷ luật của UBKT Huyện ủy hoặc đề nghị thi hành kỷ luật tổ chức đảng, đảng viên vi phạm phải hội tụ đủ các yếu tố về sự công tâm, khách quan, toàn diện, chính xác trong từng trường hợp cụ thể, xác định đúng nguyên nhân chủ quan, khách quan để xác định chính xác và xử lý “thấu tình, đạt lý, mang tính nhân văn”. Thực hiện kết luận kiểm tra khi có DHVP luôn bình tĩnh, bản lĩnh, không dung túng, bao che sai phạm vì bất cứ lý do gì để dẫn đến kết luận không bảo đảm tính toàn diện, chính xác, khách quan.

Với những kết quả đạt được và những hạn chế tồn tại như đã nêu ở trên, để công tác kiểm tra, giám sát, nhất là kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm đối với tổ chúc đảng cấp dưới và đảng viên đạt kết quả cao hơn nữa trong nhiệm kỳ tới, cần thực hiện tốt những nội dung chủ yếu sau:

- Tổ chức học tập, quán triệt đầy đủ các văn bản liên quan đến công tác kiểm tra, giám sát sau Đại hội lần thứ XIII của Đảng và các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; cũng như tiếp tục và thường xuyên triển khai thực hiện tốt Nghị quyết Trung ương 4 (Khóa XI, XII) gắn với Chị thỉ số 05-CT/TW của Bộ chính trị, Quy định số 08-QĐi/TW, ngày 25 tháng 10 năm 2018 của Trung ương, quy định số 05-QĐi/HU, ngày 21/6/2019 của Huyện ủy về “Trách nhiệm nêu gương của cán bộ đảng viên, trước hết là Ủy viên Ban Thường vụ Huyện ủy, Ủy viên Ban Chấp hành Đảng bộ huyện”, nhằm nâng cao nhận thức cho cán bộ đảng viên, từ đó không ngừng rèn luyện phẩm chất đạo đức, lối sống, ý thức trách nhiệm trong thực hiện nhiệm vụ được giao.

- UBKT các cấp cần tăng cường, chủ động nắm bắt tình hình tại cơ sở, không được “trông chờ”, “nghe ngóng” dựa vào sự chỉ đạo của Thường trực, BTV Huyện ủy và của UBKT cấp trên; từ đó xác định, phát hiện dấu hiệu vi phạm của tổ chức đảng và đảng viên. Cần phải quyết tâm, quyết liệt hơn nữa trong thực hiện nhiệm vụ kiểm tra tổ chức đảng và đảng viên khi có dấu hiệu vi phạm, xem đây là nhiệm vụ trọng tâm, cơ bản, là thước đo hiệu lực, hiệu quả của công tác kiểm tra, giám sát và kỷ luật trong Đảng.

Nguyễn Văn Liêm - UVBTV, Chủ nhiệm UBKT Huyện ủy Di Linh